Amadu
Door: Dorien
Blijf op de hoogte en volg Dorien
13 Januari 2011 | Ghana, Sunyani
Lieve allemaal,
Ik ben zo blij en dankbaar dat ik hier nu ben. In de afgelopen twee weken is er al weer zo veel gebeurd dat ik niet had willen missen. Misschien klinkt dat een beetje raar omdat een van de gebeurtenissen heel triest is, maar toch is het waar.
Het gaat namelijk om Amadu. Misschien heb je het al op de site van de stichting (www.mchildcare.nl) gelezen, maar ik moet het toch nog een keer opschrijven: Vorig jaar februari is Amadu als pasgeboren baby in Hanukkah binnengekomen. Zijn moeder en tweelingbroertje waren tijdens de bevalling overleden. Al snel bleek dat Amadu niet helemaal gezond was. Hij had een waterhoofd en liep erg achter in zijn ontwikkeling. Alhoewel hij bijna een jaar oud was kon hij nog niet rechtop zitten.
Donderdag had hij al koorts en vrijdag was die zo hoog dat de verplegers Tom en Michael besloten om hem te laten opnemen in het ziekenhuis. Ik ben zo blij dat zij er nu zijn. Als vrijwilliger (en leek) hoef je nu veel minder van zulke beslissingen te nemen. Dat moet alleen nog als er acuut iets gebeurd ’s avonds, ’s nachts of ’s ochtends vroeg als Tom en Michael er nog niet zijn.
Arjan, Manon en ik hadden eerder al besloten dat we zaterdagochtend naar het ziekenhuis zouden gaan, in eerste instantie omdat we er in de buurt waren en ik mama, een bekende van vorig jaar, wilde zien. Omdat Amadu opgenomen was gingen we natuurlijk ook even naar hem. Ik schrok toen ik binnen kwam. Hij zag er erg slecht uit. Hij lag aan de zuurstof, maar had alsnog heel veel moeite met ademen. Zijn ogen waren open maar hij reageerde nergens op en staarde in het niets. In Ghana moet er constant iemand aan het bed van de patient zitten om hem te verzorgen. Elizabeth, een van de mama’s, deed dat en vroeg ons om medicijnen te halen. In het ziekenhuis waren die op dus dan moet je ze zelf in town gaan kopen. Toen Manon het recept bekeek bleek het te gaan om vloeibare paracetamol. Dat hadden ze niet in het ziekenhuis! Toen we daar een half uur later mee terugkwamen zag Amadu er al weer slechter uit. Zijn handjes en voetjes waren koud en wit.
We gingen daar weg met het idee dat Amadu het wel eens niet zo kunnen halen, dat hij zou kunnen overlijden in de tijd dat wij in Hanukkah waren maar ik had er helemaal niet bij stil gestaan dat dat wel eens de laatste keer zou kunnen zijn geweest dat ik hem zag. En toch was het zo. Nadat we twee nieuwe vrijwilligers hadden opgehaald en we hadden geluncht stonden we op het punt om terug naar het ziekenhuis te gaan. Arjan werd op dat moment door Moses gebeld en vertelde ons dat we niet verder hoefde te zoeken naar pampers en een schoon laken voor hem. Hij was al overleden. Als een gek zijn we naar het ziekenhuis gereden, maar toen we daar aankwamen zat Elizabeth al alleen op een bankje buiten de afdeling. Ik zat tien minuten met een vijftigjarige vrouw die hartverscheurend huilde, in mijn armen. Toen ik vroeg of we naar hem toe konden zei ze dat hij al naar het mortuarium was gebracht. Met Moses zijn we daarheen gelopen. Ik met lood in mijn schoenen want ik wilde hem nog wel zien maar ik wist dat ik dan waarschijnlijk het hele mortuarium door moest. Uit verhalen weet ik dat dat geen pretje is. Maar daar kwam het niet van want we mochten hem niet zien omdat we nog geen briefje van de dokter hadden met de officiële doodsoorzaak. Dat moest wachten want de dokter zou er maandag pas weer zijn. Ik denk dat we op zoek waren naar een bepaalde dokter maar ik weet het niet precies. Dat uur is in een roes aan me voorbij getrokken. Ik wist ook helemaal niet wat er nu zou gaan gebeuren. Moesten wij een begrafenis gaan regelen? Nee, kinderen krijgen hier geen begrafenis, zo bleek. Wat we wel moesten doen was de Hanukkah kinderen inlichten. Iedereen werd naar de zomerhut geroepen en Moses vertelde het nieuws. De oudere meiden moesten huilen, de kleintjes begrepen er niets van en stelden de raarste vragen. Ellen: “Had hij bloed?” Mike: ”Kunnen we hem halen?” Ik vond het raar om te zien dat Moses iedereen een knuffel gaf en weer aan het werk ging. Dat is nog maar een van de verschillen waardoor je aan het denken wordt gezet. De ideeen die wij hebben over overlijden, rouwverwerking, begrafenissen, dat is ook maar een Nederlands denkbeeld. Hier hoef je er niet iedere keer over te praten, is het niet normaal om er de volgende dag nog om te huilen, hier wordt het kind in een kartonnen doos gedaan in plaats van in een kistje. Om het nog moeilijker te maken kunnen we het hele proces ook niet echt op onze eigen manier doen want Hanukkah is Christelijk en zijn familie Moslim. Volgens Moslim gebruik had hij zo snel mogelijk begraven moeten worden, maar zijn vader was de eerste dagen onbereikbaar. Zijn telefoon nam hij niet op en niemand wist precies waar ze woonden. Wat doe je dan? Begraaf je hem zonder dat zijn familie weet dat hij overleden is? Ik had nooit gedacht dat je ooit zulke keuzes zou moeten maken. Uiteindelijk belde zijn vader eergisteren en kwam hij gisteren met een groep mannen naar Hanukkah. Ik kwam hen tegen bij het ziekenhuis, heb ze begroet en zag dat ze een kartonnen doos en wat gereedschap bij zich hadden. Zij zouden hem begraven. Waarschijnlijk in de plaats waar zij wonen.
Ik kan me voorstellen dat dit allemaal heel hard en raar klinkt, maar om eerlijk te zijn heb ik er vrede mee. De omstandigheden waren eigenlijk heel goed. Ik had hem ’s ochtends nog gezien en wist dat hij vocht voor zijn leven, had gezien hoe slecht het met hem ging. Ik wist dat hij heel vaak ziek was en al is er nooit een officiële afwijking vastgesteld, iedereen wist dat deze jongen iets mankeerde en dat hij misschien wel niet zo oud zou worden. Ik heb hem niet meer kunnen zien nadat hij al dagen in het mortuarium had gelegen en werd tegelijkertijd gedwongen om verder te gaan. Die zaterdagmiddag kwam er namelijk een derde nieuwe vrijwilliger aan en die moest ik van het busstation halen. Dat was alleen maar heel fijn. Verder weet ik van de geboorte die ik vorig jaar van dichtbij heb meegemaakt dat ook daar zo overheen wordt gestapt. Een uur na de bevalling pakt de kersverse moeder haar spullen weer bij elkaar en loopt naar een andere afdeling. De dag erna gaat ze weer naar huis en pakt het dagelijks leven weer op. Mensen zijn hier niet hard omdat ze er niet zo lang bij stilstaan en huilen, dit is hoe het hier gaat. Bij nieuw leven en bij de dood. Bovendien kwam ik er gisteren achter dat Elizabeth al drie van haar eigen kinderen heeft begraven. Je moet hier wel anders met zulke gebeurtenissen omgaan, anders houd je het niet vol.
Niet alleen die zaterdag waren er weer genoeg andere dingen waar ik mee verder moest, maar ook de dagen erna. Gisteren heb ik Moses, Sam, Arjan en Manon uitgezwaaid. Gisteren en vandaag heb ik de kinderen naar school gebracht en opgehaald, nieuwe uniformen voor een aantal gekocht en een van de kinderen ingeschreven bij een nieuwe school. Ik zit weer helemaal in mijn oude leventje hier. Ik ben van ’s ochtends half zeven tot ’s avonds 11 bezig en ik kan niet eens meer bedenken wat ik precies gedaan heb.
Liefs Dorien
Ik ben zo blij en dankbaar dat ik hier nu ben. In de afgelopen twee weken is er al weer zo veel gebeurd dat ik niet had willen missen. Misschien klinkt dat een beetje raar omdat een van de gebeurtenissen heel triest is, maar toch is het waar.
Het gaat namelijk om Amadu. Misschien heb je het al op de site van de stichting (www.mchildcare.nl) gelezen, maar ik moet het toch nog een keer opschrijven: Vorig jaar februari is Amadu als pasgeboren baby in Hanukkah binnengekomen. Zijn moeder en tweelingbroertje waren tijdens de bevalling overleden. Al snel bleek dat Amadu niet helemaal gezond was. Hij had een waterhoofd en liep erg achter in zijn ontwikkeling. Alhoewel hij bijna een jaar oud was kon hij nog niet rechtop zitten.
Donderdag had hij al koorts en vrijdag was die zo hoog dat de verplegers Tom en Michael besloten om hem te laten opnemen in het ziekenhuis. Ik ben zo blij dat zij er nu zijn. Als vrijwilliger (en leek) hoef je nu veel minder van zulke beslissingen te nemen. Dat moet alleen nog als er acuut iets gebeurd ’s avonds, ’s nachts of ’s ochtends vroeg als Tom en Michael er nog niet zijn.
Arjan, Manon en ik hadden eerder al besloten dat we zaterdagochtend naar het ziekenhuis zouden gaan, in eerste instantie omdat we er in de buurt waren en ik mama, een bekende van vorig jaar, wilde zien. Omdat Amadu opgenomen was gingen we natuurlijk ook even naar hem. Ik schrok toen ik binnen kwam. Hij zag er erg slecht uit. Hij lag aan de zuurstof, maar had alsnog heel veel moeite met ademen. Zijn ogen waren open maar hij reageerde nergens op en staarde in het niets. In Ghana moet er constant iemand aan het bed van de patient zitten om hem te verzorgen. Elizabeth, een van de mama’s, deed dat en vroeg ons om medicijnen te halen. In het ziekenhuis waren die op dus dan moet je ze zelf in town gaan kopen. Toen Manon het recept bekeek bleek het te gaan om vloeibare paracetamol. Dat hadden ze niet in het ziekenhuis! Toen we daar een half uur later mee terugkwamen zag Amadu er al weer slechter uit. Zijn handjes en voetjes waren koud en wit.
We gingen daar weg met het idee dat Amadu het wel eens niet zo kunnen halen, dat hij zou kunnen overlijden in de tijd dat wij in Hanukkah waren maar ik had er helemaal niet bij stil gestaan dat dat wel eens de laatste keer zou kunnen zijn geweest dat ik hem zag. En toch was het zo. Nadat we twee nieuwe vrijwilligers hadden opgehaald en we hadden geluncht stonden we op het punt om terug naar het ziekenhuis te gaan. Arjan werd op dat moment door Moses gebeld en vertelde ons dat we niet verder hoefde te zoeken naar pampers en een schoon laken voor hem. Hij was al overleden. Als een gek zijn we naar het ziekenhuis gereden, maar toen we daar aankwamen zat Elizabeth al alleen op een bankje buiten de afdeling. Ik zat tien minuten met een vijftigjarige vrouw die hartverscheurend huilde, in mijn armen. Toen ik vroeg of we naar hem toe konden zei ze dat hij al naar het mortuarium was gebracht. Met Moses zijn we daarheen gelopen. Ik met lood in mijn schoenen want ik wilde hem nog wel zien maar ik wist dat ik dan waarschijnlijk het hele mortuarium door moest. Uit verhalen weet ik dat dat geen pretje is. Maar daar kwam het niet van want we mochten hem niet zien omdat we nog geen briefje van de dokter hadden met de officiële doodsoorzaak. Dat moest wachten want de dokter zou er maandag pas weer zijn. Ik denk dat we op zoek waren naar een bepaalde dokter maar ik weet het niet precies. Dat uur is in een roes aan me voorbij getrokken. Ik wist ook helemaal niet wat er nu zou gaan gebeuren. Moesten wij een begrafenis gaan regelen? Nee, kinderen krijgen hier geen begrafenis, zo bleek. Wat we wel moesten doen was de Hanukkah kinderen inlichten. Iedereen werd naar de zomerhut geroepen en Moses vertelde het nieuws. De oudere meiden moesten huilen, de kleintjes begrepen er niets van en stelden de raarste vragen. Ellen: “Had hij bloed?” Mike: ”Kunnen we hem halen?” Ik vond het raar om te zien dat Moses iedereen een knuffel gaf en weer aan het werk ging. Dat is nog maar een van de verschillen waardoor je aan het denken wordt gezet. De ideeen die wij hebben over overlijden, rouwverwerking, begrafenissen, dat is ook maar een Nederlands denkbeeld. Hier hoef je er niet iedere keer over te praten, is het niet normaal om er de volgende dag nog om te huilen, hier wordt het kind in een kartonnen doos gedaan in plaats van in een kistje. Om het nog moeilijker te maken kunnen we het hele proces ook niet echt op onze eigen manier doen want Hanukkah is Christelijk en zijn familie Moslim. Volgens Moslim gebruik had hij zo snel mogelijk begraven moeten worden, maar zijn vader was de eerste dagen onbereikbaar. Zijn telefoon nam hij niet op en niemand wist precies waar ze woonden. Wat doe je dan? Begraaf je hem zonder dat zijn familie weet dat hij overleden is? Ik had nooit gedacht dat je ooit zulke keuzes zou moeten maken. Uiteindelijk belde zijn vader eergisteren en kwam hij gisteren met een groep mannen naar Hanukkah. Ik kwam hen tegen bij het ziekenhuis, heb ze begroet en zag dat ze een kartonnen doos en wat gereedschap bij zich hadden. Zij zouden hem begraven. Waarschijnlijk in de plaats waar zij wonen.
Ik kan me voorstellen dat dit allemaal heel hard en raar klinkt, maar om eerlijk te zijn heb ik er vrede mee. De omstandigheden waren eigenlijk heel goed. Ik had hem ’s ochtends nog gezien en wist dat hij vocht voor zijn leven, had gezien hoe slecht het met hem ging. Ik wist dat hij heel vaak ziek was en al is er nooit een officiële afwijking vastgesteld, iedereen wist dat deze jongen iets mankeerde en dat hij misschien wel niet zo oud zou worden. Ik heb hem niet meer kunnen zien nadat hij al dagen in het mortuarium had gelegen en werd tegelijkertijd gedwongen om verder te gaan. Die zaterdagmiddag kwam er namelijk een derde nieuwe vrijwilliger aan en die moest ik van het busstation halen. Dat was alleen maar heel fijn. Verder weet ik van de geboorte die ik vorig jaar van dichtbij heb meegemaakt dat ook daar zo overheen wordt gestapt. Een uur na de bevalling pakt de kersverse moeder haar spullen weer bij elkaar en loopt naar een andere afdeling. De dag erna gaat ze weer naar huis en pakt het dagelijks leven weer op. Mensen zijn hier niet hard omdat ze er niet zo lang bij stilstaan en huilen, dit is hoe het hier gaat. Bij nieuw leven en bij de dood. Bovendien kwam ik er gisteren achter dat Elizabeth al drie van haar eigen kinderen heeft begraven. Je moet hier wel anders met zulke gebeurtenissen omgaan, anders houd je het niet vol.
Niet alleen die zaterdag waren er weer genoeg andere dingen waar ik mee verder moest, maar ook de dagen erna. Gisteren heb ik Moses, Sam, Arjan en Manon uitgezwaaid. Gisteren en vandaag heb ik de kinderen naar school gebracht en opgehaald, nieuwe uniformen voor een aantal gekocht en een van de kinderen ingeschreven bij een nieuwe school. Ik zit weer helemaal in mijn oude leventje hier. Ik ben van ’s ochtends half zeven tot ’s avonds 11 bezig en ik kan niet eens meer bedenken wat ik precies gedaan heb.
Liefs Dorien
-
13 Januari 2011 - 15:36
Germa:
Och Dorien wat een belevenis is dat weer en hoe verschillend wordt er in de wereld om gegaan met verlies van dierbaren.
-
13 Januari 2011 - 16:08
Marieke:
Blij om weer een update van je te kunnen lezen! In Winterberg heeft het hele weekend een kaarsje voor Amadu gebrand. Heftig, ´t heeft me ook op afstand behoorlijk geraakt. En ´t gekke is... ook ik heb er vrede mee omdat ik het een fijne gedachte vind dat jij tenminste ten plaatse was!
Liefs Marieke -
14 Januari 2011 - 16:41
Romy :
Lieve Lieve Dorien,
Ik zit te huilen terwijl ik je verslag lees, ik weet niet eens wat ik moet schrijven. Amadu... Ik heb nog foto's van toen hij bij Hanukkah binnenkwam, wat een klein ventje was het toen. Ook al gaan ze anders met verlies om in Ghana als hier in Nederland, ik hoop dat je ondanks dat je zo druk bent en geweldig werk doet, wel de tijd neemt om het te verwerken, het is niet niets natuurlijk.
Heel veel succes nog de laatste weekjes, heb je mijn brieven en foto's al aan de kinderen en South Ridge gegeven? Ben benieuwd wat ze er van vinden. Owja, hoorde van Nab dat hij je nog gebeld had en een keer langskomt?? Super leuk. (Geef hem maar een dikke kus van me. Hahahahahaha. Niet in het echt natuurlijk. ;)) De kinderen mag je wel een dikke kus geven.
Heel veel liefs en sterkte.
-
14 Januari 2011 - 16:44
Romy :
Lieve Dorien.
Ook al is het een heel naar verhaal, ik vind wel dat je het PRACHTIG hebt opgeschreven. Dank je wel! Dat wou ik nog even zeggen.
xxx -
14 Januari 2011 - 19:45
Marja Paulus.:
Die kleine Amadu, bijna 1 jaar geworden en zo veel ziek geweest. Afgelopen September heb ik hem vier weken zijn medicijnen gegeven, echt hele vieze....zijn maagje keerde iedere keer weer om en toch straalde zijn oogjes wanneer ik vroeg "Amadu....howe are you....?" -
16 Januari 2011 - 14:43
Dineke:
Hallo Dorien,
Wat fijn dat je ondanks de emoties Jeroen, Fenna en Bonnie een warm welkom hebt gegeven. Dank je wel!
Groeten van Dineke (moeder van Bonnie) -
18 Januari 2011 - 09:41
Aniek:
Hee Doortje,
Ik kreeg echt een brok in mijn keel ondanks ik het al wist.
Ook op de manier hoe je dat schrijft.
Veel plezier en inderdaad het leven gaat door. Geniet er nog ff van, voor hoelang je er nog bent.
Loveyou!! XXX Aniek -
24 Januari 2011 - 15:28
Daniël:
Dorien,
bedankt voor je verdere inzicht in de Ghanese cultuur en bedankt voor alles wat je voor Hanukkah betekend. Je bent, zeker nu Mariette er (tijdelijk) niet is, heel belangrijk voor die kinderen.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
